Ата-аналармен тренинг « Әрқашан бірге, әрқашан көңіл күйде»
І. Кіріспе.
«Адам жолында екі түрлі, бір-біріне қарама қарсы ағыстар бар.
Біріншісі қаталдыққа жетелесе, екіншісі- мейірімге талпынады»- деген Леккидің
сөзінде үлкен мән бар. В. Г. Белинский «Тәрбие- ұлы іс, тәрбие арқылы адам
тағдыры шешіледі» десе, Д.И. Менделеев « Тәрбиесіз білім- есуастың қолындағы
қылыштай» деген болатын.
Қазір ортамызда «қиын» балалар, жасөспірімдер, ата-анасы көңіл бөлмейтіндер,
түрлі тағдырға душар болғандар көп. Біздің мақсатымыз –оқушыларымызды
мүмкіндігінше жан-жақты тәрбиелеу. Осы мақсатымызды жүзеге асыру жолында
мектебімізде көптеген тәрбие сағаттары өтуде.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің Балалардың
құқықтарын қорғау Комитеті Қазақстандағы Дағдарысты орталықтар Одағымен
бірлесіп 2012 жылы 1-19 қараша аралығында «Қатаңдық пен зорлықсыз балалық
шақ» республикалық ақпараттық науқаның өткізетінін хабарлайды.
Республикалық ақпараттық науқаны Балалардың құқықтарын қорғау
Комитеті жанындағы үкіметтік емес ұйымдардың консультативті—кеңестік Одағының
жұмыс жобасы шеңберінде өткізіліп, 20 –қараша бала құқығының әлемдік
күніне жоспарланған. Осыған орай біздің мектепте біраз іс-шаралар
жоспарланды. Сонын бірі бүгінгі «Қатандық пен зорлықсыз балалық шақ»
атты ата-аналар жиналысы.
ІІ. Слайд-шоу. «Қатаңдық пен зорлықсыз балалық шақ».
ІІІ. Ата-аналарға арналған жаднама. «Бақытты
балалар қалай тәрбиеленеді?»
Баланы тәрбиелеудің керегі жоқ, баланы түсіне білу
керек! Бүгін бақытты балалардың қалай тәрбиеленетінін айтқымыз келеді.
Күлкі көмектеседі!
Қиын емес қой! Балаңызбен жиі қалжыңдасып тұрыңыз. Ертеңгі
күні әлеуметтік жеңістерге ерте жететін болады. Бір жағынан, әке-шешесі
баласымен ойнап, күлдіру арқылы оған шығармашылық қабілет сыйлап, жаңа дос табу
мен қиындықтарға қарсы тұруды үйретеді. Сондықтан, күлдіруден тартына көрмеңіз,
өз кезегінде балаңыз болашақта рақмет айтатын болады.
2. Жағымды көңіл-күйдің адамы
болыңыз!
Балаға суық, қалай болса солай қарайтын ата-аналарға
таңғалудың реті келмес. Алайда, одан шыққан бала агрессиялық мінез-құлықтың
иесі болмасына кім кепіл? Әсіресе, 5 жасар баланың өрескел қылық көрсетуі
тікелей сол ата-ананың ықпалынан болмақ.
Бүгіннен бастап осы бір көзге көрінгісіз көңіл жібін
үзуге тырысыңыз. Міне, сонда барып қана балаңыз жастық шақты жақсы өткізетін
болады.
3. Өзін-өзі жоғары бағалайтын болсын
Зерттеушілердің айтуы бойынша, өзгелердің алдында өз орнын анықтауда
мейірімділік пен аяушылық көмектеседі. Және өзіңді-өзің ұстау да, өзгелерге
өкініш білдіру де, қиындықтарға қарсы тұру да - бәрісін-бәрі де адамшылықтың
бір көрінісі болып қала бермек.
Адамшылық негізде бүкіл білім-тәрбиені сіңірген бала ата-ананың
жақсы атын шығарады. Ал оған дейін бар міндет ата-ананың мойнында.
4. Баланы босату керек!
Ержетіп, бойжетіп тұрған бала үйден кетуге сұранса, жіберіңіз.
Жақында ғалымдар мынадай қызыққа тап болды. Ата-анасы қарсы болып, рұқсат
бермей қойған бірінші курстың балалары тұйық, мазасыз күйде жүретін көрінеді.
Ал қарсылықсыз балаларда бәрі керісінше... Бала 18 жасқа жеткенде сыртқа шығып,
ел көргісі келеді.
5. Отбасының отын маздатыңыз!
Дүниеге бала келген соң көптеген отбасыларда дау-жанжал туындап
жатады. Соңғы зерттеуге көз жүгірте кететін болсақ, ондай дау-дамайы көп
отбасында бала ұйқысы қиындықтарға тап болатынын көреміз. Әсіресе, тоғыз бен он
сегіз ай аралығында баланың ұйықтауы мүлдем қиын шаруаға айналмақ.
Бар айтқымыз келгені, жақсы отбасында ғана жақсы ұйқы мен
мамыражай тыныштық орнамақ.
6. Психикалық денсаулығыңызға көңіл
бөліңіз!
Депрессиялық жағдайға түсе беретін аналар бірінші кезекте арнайы маманға
қаралуы тиіс. Әйтпеген жағдайда бала тәрбиелеу әдісін өзгертіп жібереді. Одан
шыққан бала жаралы болып келеді.
7. Аналар, ұлдарыңызға
мейіріммен қараңыздар!
Ата-ана мен бала арасында қоян-қолтық қарым-қатынастың орын
алғаны дұрыс. Әсіресе, ұл балалардың анасымен достығы... Үнемі анасына үлкен
сенімде жүрген ұл балалар болашақта әрбір қиындықтан қиналмай өтетін болады.
Оның үстіне, романтикалық кездің сәтті жалғастық табуы үйдегі ата-анаға да
байланысты. "Ұяда нені көрсе, ұшқанда соны іледі" дегендей, ұл бала
отбасында көрген модельді жалғастырғысы келеді.
8. Баланы баса берудің керегі жоқ
Көптеген балалар ата-аналарымен ашық әңгіме айта
алмайды. Оған себеп, өз қатарластарының тарапынан көрсетілетін қысымдар.
Жасөспірімдер өздеріне тұра алған күннің өзінде ата-ана жақтан қолдау
көрсетілуін қалайды.
9. Көп талап етпеңіз
Бәрі де мүлтіксіз болуы мүмкін емес. Керісінше,
"артық қылам деп, тыртық қылып аларсыз". Соңғы зерттеулер мойнында
көп міндеттемесі бар балалар тиянақсыз, ойлары шашыраңқы болып келетінін
анықтап отыр.
10. Балаларды түсінуге тырысыңыз
Баланы тәрбиелеу мен түсіну - екеуі екі бөлек дүние.
Ата-аналардың басым бөлігі осы жерде жаза басып жатады. Және көмекке зәру бола
тұра, ата-анаға жүгіне алмайтын балалар зардап шегеді. Мұндай жағдайда бала
өзіне керектіні ала алмайды.
ІV. Сабыр сақтай біліңіз .Әңгіме.
Жақында ғана мынадай бір хабарды көзім шалған.
Әкесі сыртқа шыққанда үш жасар ұлының қолындағы темір таяқшамен машинаның
алдыңғы бөлігін шұқылап отырғанын көреді де, дереу ұлының қасына жетіп барып,
темір таяқшаны тартып алған әке ашу үстінде ұлының қос қолынан ұра бастайды...
Сәлден соң жынданып барып, есін жиған кісідей ұлын құшақтап, емханаға
жүгіреді.
Дәрігер сәбидің уатылып сынған саусақтарын қалпына келтіруге қанша тырысса
да өнімі болмайды. Амалсыздан, қос қолын білезіктен кесіп тастауға тура
келеді...
Бала операциядан оянған сәтте қатты ауырып тұрған шолақ білегіне қарап,
көздеріне үрей толып: «Әке, кешіріңізші, машинаңызды бұзып қойғаным үшін
кешіріңіз!» дейді жыламсырап, өкініштен сөйлеуге шамасы келмей қалған әкесіне.
Сәлден соң тағы: «Әке! - дейді үмітпен, - менің саусақтарым енді қанша күннен
соң өседі?...»
... Байғұс әке үйіне қайтқан соң өкініштен есін жимаған күйі өзіне қол
жұмсаған.
Қандай бақытсыздық деші! Ашу мен ыза үстінде бұл сорлы әке мұндай
қасіретке жолығамын деп мүлде ойлаған жоқ қой.
Сабыр! Сабыр!
Сәбиіңіз алдындағы тамағын төгіп алғанда, олардың тынымсыз сәттерінде,
тоқтаусыз жылаған кездерінде бұл әңгімені еске алыңыз.
Айналаңыздағы жаныңызға жақын адамдарға бола сабыр-тағатыңызды жоғалтудан
бұрын, бір минут ойланыңыз.
Мал-мүлік қалпына келер. Тіпті сынған қол да. Бірақ, аяусыз соққы
жеген бейшара көңіл ешқашан қалпына келмейді.
Қателіксіз адам баласы жоқ.. Бәріміз де солай.
Тек қана ашу мен ойсыздық, сабырсыздық адам баласын ғұмырының соңына дейін
қинайды.
Әр іске кірісуден бұрын ойлан және сабырлы бол.
Қортындылай келе айтқымыз келеді: Сабырлы болыңыздар! Сабырлылық –
адам баласының ең асыл қасиетінің бірі.