Еділова Гүлсім Төлеқызы
№64 мектеп-лицейінің ағылшын тілі пән мұғалімі.
Астана қаласы
Ағылшын
тілін оқытуда ақпараттық- коммуникациялық технологияларды тиімді қолдану.
«Адамзат үшін ХХІ ғасыр – жаңа
технологиялар ғасыры болмақ, ал осы жаңа технологияларды жүзеге асырып, өмірге
енгізу, игеру және жетілдіру – бүгінгі жас ұрпақ, сіздердің еншілеріңіз... Ал
жас ұрпақтың тағдыры – ұстаздардың қолында»
(Н. Ә. Назарбаев)
Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты - бәсекеге қабілетті
маман дайындау. Мектеп – үйрететін орта, оның жүрегі - мұғалім. Ізденімпаз
мұғалімнің шығармашылығындағы ерекше тұс - оның сабақты түрлендіріп, тұлғаның
жүрегіне жол таба білуі. Ұстаз- өз кәсібін, өз пәнін, барлық шәкіртін, мектебін
шексіз сүйетін адам. Өзгермелі қоғамдағы жаңа форматты мұғалім – педагогикалық құралдардың барлығын
меңгерген, тұрақты өзін - өзі жетілдіруге талпынған, рухани дамыған, шығармашыл
тұлға болып табылады.
Мұғалімдерге қойылатын талаптардың бірі –
оқытудың жаңа технологияларын меңгеру. Осындай аса қажетті технологиялардың
бірі – ақпараттық - коммуникациялық технологияларды (бұдан кейін АКТ)
пайдалану. АКТ - ны игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлға үшін қажетті шартқа
айналды. АКТ - ның дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді шәкірт тәрбиелеу
мұғалімнің басты міндеті болып табылады. Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің
қарқынды дамуы жан - жақты, жаңа технологияны меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды
талап етеді.
«АКТ құралдары» дегеніміз – микропроцессорлық
және жаңа АКТ негізінде қызмет атқаратын, ақпаратты таратудың жаңа құралдары
мен жүйелері, ақпаратты жинақтау мен олардың қорын жасау, сақтау мен өңдеу,
оларды жан - жақты таратуды, одан қалды компьютерлік жүйелердің ақпараттар
қорына енуді қамтамасыз ете алатын программалық, программалық - аппараттық және
техникалық құралдар мен құрылымдарды айтамыз. Компьютерлік технологияны
пайдалана отырып дарынды, орташа және үлгерімі төмен оқушыға сабақты ойдағыдай
меңгеруіне мүмкіндік туғызу; Оқушының есте сақтау қабілетін ескеру (жедел,
қысқа мерзімді және ұзақ уақыттық есте сақтау). Оң мотивацияларды қалыптастыру – мұғалімнің кәсіби міндеті. Мотив
оқушының танымдық қызығушылықтары, жаңа білім, іскерлік, дағдыны меңгерудегі
қажеттіліктерімен тығыз байланысты. Жағымды жағдай туғызу үшін оқушыны
коммуникативтілікке бағыттап, сабақта оқушы іс - әрекетін ынталандыратын ерекше
сабақ формаларын таңдау керек. Мұғалімдердің тәжірибесі көрсеткендей, дәстүрлі
емес сабақтарды ұйымдастыру оқушылардың сабаққа деген ынтасын арттырады.
Бүгінгі күнде мұғалімдер оқушылардың жемісті және тиімді іс - әрекетін
ұйымдастыру үшін белсенді түрде дәстүрлі емес сабақтарды пайдалануда. Дәстүрлі
емес сабақ түрлеріне видеосабақтар, интернет сабақ, спектакль - сабақ, саяхат -
сабақ және т. б. жатқызуға болады.
ХХІ
ғасыр ақпарат ғасыры болғандықтан адамзатқа компьютерлік сауаттылық қажет.
Білім берудің негізгі мақсаты – білім мазмұнын жаңартумен қатар, окытудың
әдіс-тәсілдері мен әр түрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап
етеді. Осы мақсатты жүзеге асыруда ақпараттық технологияны пайдалану әдісі зор
рөл атқарады. Осы орайда ел Президенті Н.Ә.Назарбаевтың халыққа жолдауындағы «оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды
білім беру саласын жақсартуда
қолданыс аясын кеңейту керек» деген сөзін басшылыққа ала отырып, сабақта
жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануға жаппай көшуіміз керек. Ақпараттық
технологияларды сабақта пайдаланудың негізгі мақсаты: Қазақстан Республикасында
біртұтас білімдік ақпараттық ортаны құру, жаңа ақпараттық технологияны
пайдалану Қазақстан Республикасындағы ақпараттық кеңістікті әлемдік білім беру
кеңістігімен сабақтастыру болып табылады.
Шетел тіліне оқытуда интернет беретін
мүмкіндіктер мен қызметтерге тоқталып өтейін. Мысалы: оқушылар интернет
талаптарында берілетін құжаттардағы тапсырмалар мен жаттығуларды орындай алады,
үйреніп жүрген тілінде электронды пошта арқылы хат алысып, виртуалды қатынас
клубтары – конференцияларға қатыса алады. Сонымен бірге, белгілі бір уақытта
мәтіндік хабарламалар мен алмасуға, радиобағдарламаларды тыңдауға,
бейнероликтер көруге, яғни кез келген түрін қолдануына толықтай мүмкіндіктері
бар. Ақпаратты қандай да арақашықтыққа тез жеткізу, алыстағы ақпарат көздерін
пайдалану мүмкіндігі интерактивтік іздеу жүйелері мен өз бетімен іздеу,
сондай-ақ алынған материалдарды түрлі тіл тасушыларға ауыстырып салу сияқты
интернеттің артықшылық көздері пайдаланылады.
Интернет өзінің барлық мүмкіндіктері және қорларымен қоса, осы мақсаттар мен
міндеттерді жүзеге асырудың құралы болып табылады. Біз интернет арқылы көп
нәрсе істей аламыз. Мысалы, youtube арқылы көптеген видеоларды сақтауға болады.
Шет тілін оқытуда заманына сай
көрнекі құралдар, аудио материалдар қолдану, мультимедиялық құралдарды
пайдалануға үлкен мән беру керек. Сабақ барысында техникалық құралдарды (бейне
магнитофон, теледидар, проектор, компьютер) пайдалану оқушылардың өз тілінде
сөйлейтін адамдардың тілін тыңдап, оны көзбен көре отыра ақпарат алуына көмегі
тиеді. Бұл жағдай оқушылардың сөйлеу деңгейін жақсартуына көмектеседі. Тыңдау
арқылы олар өздерінің сөйлеудегі қателерін жөндей алады. Бұл «аудирование»
терминінің өзі де шет тілін тыңдап, оны түсіну деген мағына. Аудио немесе бейне
таспаларды тыңдағанда коммуникативті жаттығулар жасалу керек. Алынып отырған
тапсырмалардың жеңіл-қиындығын ескере отыра, жаңа сөздер мен сөз тіркестерін
пайдаланып, диалог және монолог құрастыру сияқты жаттығулар жасалуы қажет.
Бейне фильмді көріп отырып, жаңа сөз немесе сөз тіркестері кездескенде тоқтап,
сол сөздерді қайталап және әрбір көріністен кейін сұрақтар қойып отырған жөн.
Сабақтың қорытындысы ретінде тест сұрақтарын беріп, нәтижесін тексеріп, бағалау
қажет.