Сабақтың тақырыбы:Тармақталу алгоритмі.
Шартты көшу операторы.
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік -
Тармақталушы алгоритм ұғымымен, шартсыз
және шартты операторларын ажырата білуді меңгерту, жұмыс жасай білуге
үйрету.
Дамытушылық –
Оқушылардың белсенділігі мен біліктілігін, ізденімпаздық дағдыларын
қалыптастыру, өрнектерді пайдаланып компьютерде жұмыс істеуін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушыларды ақпараттық мәдениеттілікке, өзін - өзі
басқаруға және бағалауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Білімді
меңгерту
Сабақтың әдісі: Баяндау ,
сұрақ жауап
Сабақтың көрнекілігі: Таратпа қағаздар, бағалау парағы, компьютер, экран,
проектор, электрондық оқулық, сабақтың өту жоспары слайд түрінде дайындалған.
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
1. оқушылармен сәлемдесу
2. келмеген оқушыларды
белгілеу
3. сабаққа дайындығын,
құралдарын тексеру
ІІ. «Мен нені білемін?» Үйге берілген тапсырманы тексеру
a. Алгоритмдік тілде
шамалардың қандай типтері қолданылады?
b. Алгоритмнің жалпы жазылу
пішіні қандай?
c.
Программа қандай бөліктерден құралады?
d. Программаның жалпы жазылу
түрі қандай?
e.
Деректерді пернетақтадан енгізу операторы
f.
Деректерді дисплей экранына шығару операторы
g. Сызықтық программаларды
құру үшін қандай операторлар қолданылады?
h. Паскальда құрылған бағдарламаны орындау командасы
i. Меншіктеу операторының белгісі
Жауаптары:
а. нақты, бүтін, литерлік
b.алг
алгоритмнің аты (типі көрсетілген аргументтер мен нәтижелер тізімі)
басы типі көрсетілген аралық
шамалар тізімі
енгізу
командалар сериясы
шығару
соңы
с. Программа үш бөліктен тұрады: тақырыптан, сипаттау
бөлімінен және операторлар бөлімінен.
d. program программаның аты;
var: айнымалылар бөлімі;
begin
readln(берілгендер тізімі);
операторлар бөлімі
writeln(нәтижелер тізімі);
end.
e. readоператоры
f. writeоператоры
g. program программаның аты;
var: типі көрсетілген айнымалылар тізімі;
begin
readln(берілгендер тізімі);
операторлар бөлімі
writeln(нәтижелер тізімі);
end.
h.
Run
i. ‘:=’
ІІІ. «Білім шыңына өрлейік!» Жаңа
сабақты түсіндіру
Программа операторының табиғи
орындалу реттілігін өзгерту үшін басқаруды беру операторларын пайдаланады:
·
шартты өту операторыIF
·
шартсыз өту операторыGOTO;
Шартты өту операторыIF
Тармақталған алгоритмдер –алгоритмде
арифметикалық теңсіздік пен теңдік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі.
Логикалық шарт тексеріледі, егер орындалса, онда 1 – жолмен, ал егер
орындалмаса, онда 2-ші жолмен жүзеге асады да, соңында екі тармақ бірігеді.
Мұндай алгоритмдерді шарт тексеру, яғни тармақталу алгоритмдері деп атаймыз.
Блок схемасында шарт тексеру блогы – ромб қолданылады.
Тармақталу операторы көрсетілген шартқа тәуелді құрамына кіретін операторлардың
орындалуын немесе орындалмауын қамтамасыз етеді. Тармақталған алгоритмдерді
бағдарланған кезде мынадай қызметші сөздер қолданылады: if(иф) - егер,
then(зен) – онда, else(элс) - әйтпесе. Турбо Паскальда екі шартты оператор барIF және CASE.
Толық оператордың жазылу түрі:
Алгоритмдік тілде
|
Pascalтілінде
|
Блок-схемада:
|
А) Толық пішімі:
|
егер <шарт>
онда <1-әрекет>
әйтпесе <2- әрекет>
бітті
|
ifшартthen1-серия else 2-серия;
|
|
Ә) Қысқартылған
пішімі:
|
егер <шарт>
онда <әрекет>
бітті
|
ifшартthenсерия;
|
|
=
|
Тең
|
>
|
Үлкен
|
<
|
Кіші
|
>=
|
Үлкен
немесе тең
|
<=
|
Кіші немесе
тең
|
<>
|
Тең емес
|
IF шарттыоператоры:IF(егер) операторы
программадағыіс-әрекеттердіңорындалуреттілігінөзгертетінмүмкіндіктіңеңкеңтарағантәсіліболыптабылады. Оныңсинтаксистікдиаграммасы:
IFсөзіненсоң
жазылатынөрнектүрінде берілгеншарталдын-алаесептеледі, оныңнәтижесілогикалық (boolean- бульдік) типтеболады. Егеролшарттыңмәні TRUEақиқатболса,
ондаTHEN(онда) ELSE(әйтпесе) сөзіненкейінгі 2-операторатқарылмайды. ЕкіншіжағдайдашартмәніFALSE(жалған) болса, онда ELSEсөзіненкейінгі 2- операторорындалып, 1-операторорындалмайды.IFоператоры бірінің ішіне
біріктіріп, қабаттасып та орындала береді.