Лекция жоспары:
1. Орамдау процесінің және тара өндірісінің техникалық
деңгейін бағалау. Бағалаудың негізгі критерилері.
2. ДДҚ-дың тара мен орауыштардың сапасының деңгейі.
3. Орауыш сапасының көрсеткіштерін анықтау:
а)
баллдық әдіс
б)
есептеу әдісі
4. ДДҚ-дың орауыштар сапасын
бағалау.
5. Химия-фармацевтік
өнеркәсіптегі тара шаруашылығын жетілдіру негізгі бағыттары.
6. ДДҚ және МҚБ-дың тара және
орауыштардың сапасын және техникалық деңгейіне болжау жүргізу
Қазіргі уақытта орамдау
процессінің және тара өндірісінің техникалық деңгейін зерттеуге көп көңіл
келесі мақсаттармен бөлінеді:
а. ДДҚ-дың өндірісінде тара орамдау шаруашылықтың нағыз жағдайын анықтау.
б. Тара мен орауыштардың экономды түрлерін зерттеп шығару жұмыстарының
негізгі бағыттарын белгілеу үшін:
в. Медициналық және фармацевттік өнімдерді орамдау және тасымалдау
прогрессивті тәсілдер мен құралдарды кең енгізуге шаралар қабылдау үшін (для
принятия мер).
ДДҚ-дың құрамдық бөлік ретінде орауыштардың негізгі функциясы – сақтаудың
керекті мезгілінде препараттың тұрақтылығын қамтамасыз ету белгілі. Дәл осы
қызмет дәрілік препараттардың көрсеткіштер жүйесінде маңызды орындар біреуіне
орауышты қоюға мүмкіндік береді.
Препараттың сақталуын қамтамасыз
етумен орауыштың функционалды маңызы шектелмеуі өткен лекцияларда белгіленген.
Орауыштың функциясына қосымша келесілер кіреді:
-
Препаратты
қолдану (қабылдау) ыңғайлы болуын қамтамасыз ету;
-
Дозаланған
түрде қолдану мүмкіндігін қамтамасыз ету;
-
Орауыштың
стерильдігін және герметикалығын қамтамасыз ету;
-
Орауыштың
ААБ-ын қамтамасыз ету;
-
Балаларға
ашуын болырмауды қамтамасыз ету және т.б
Осы функциялар одан да жоғары
ДДҚ-дардың сапасын олардың орауыштарына тәуелді жағдайда келтіреді.
ДДҚ-дың орауыштар сапасының қазіргі деңгейін сипаттайтын негізгі
көрсеткішттері:
-
Дәрілік
препараттардың терапевтикалық эффектісі едәуір жоғары болуына мүмкіндік туғызу;
-
Бір
мезетте, яғни дайындау сәтінде технология, механизация және экономия
талаптарына сай болу.
Тара мен орауыштардың экономды түрлерін зерттеп шығару
және жаңа технологиялық процесстерді енгізу шараларын өткізу алдында саладағы
өнімді орамдау процессінің және тара жасау техникалық деңгейін зерттейді. Осы
зерттеу бірқатар өндіріс саладағы тара-орауыш шаруашылықтың нағыз жағдайын
анықттау мақсатымен өткізіледі. Осы техникалық-экономикалық талдау тара мен
орауыштардың эргономды түрлерін шығаруға, перспективті(әлеуетті) кезеңге салада
орамдау технологиясы мен техниканы жетілдіруге арналған ғылыми зерттеу және
тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік
береді.
Орамдау
процессінің және тара жасау техникалық деңгейін бағалау негізгі критерилері:
-
Шығарылатын
өнімнің орауышының сапасының деңгейі. Ол өнімнің өндірісі және қолдану жағынан
шығарылатын өнімге қойылатын талаптарға қанағаттандыру ірілендірілген
көрсеткішпен сипатталады;
-
Өнімнің
бір атаудағы түрлері бойынша (картон пачкалар әртүрлі өлшемде т.б) орауыш
материалдарының шығыс нормаларын бағалау және оны аталмыш саладағы кейбір
өндірістердегі прогрессивті көрсеткіштермен салыстыру.
-
Тара
жасау және орамдау процесстердің механизациялаудың деңгейі.
ДДҚ-дардың орауыштары сапасының деңгейі келесі
көрсеткіштер жиынтығымен бағаланады:
-
Орындалатын
функциялардың көрсеткіштері бойынша;
-
Эргономикалық
көрсеткіштер;
-
Эстетикалық
көрсеткіштер;
-
Стандартизациялау
мен унификациялау көрсеткіштері;
-
Патентті
құқықтық көрсеткіштер;
-
Экономикалық
көрсеткіштер;
Орындалатын функциялардың көрсеткіштеріне жататындар:
1. Дәрілік құралдың сақталу дәрежесі;
2. Орауыштың таңдалған материалдан жасалынған өнімді сыртқы
факторлардың әсерінен қорғау дәрежесі.
Осы екі көрсеткіш орауыштың сапасын бағалау кезінде өте
маңызды болады (негізгі рөл атқарады).
Орауыштың орындалатын функцияларының номенклатурасы:
а. Жарық өткізбеугіштігі – орауыш жасалынған
материалдардың жарықтың көрінетін және УК-сәулелері өткізбеугіш қабілеті;
б. Су өткізбеугіштігі – орауыш жасайтын материалдың ылғал
және су буын өткізбеу қабілеті;
в. Герметикалығы – орауыштың өнімді ауа мен газ әсерінен
қорғауыш қабілеті;
г. Орауыштың ААБ талабына сай болуы (әсіресе препараттың
бірқатарына өте қажетті – см. Лекция 1)
Эргономикалық көрсеткіштер орауышты “адам-бұйым”
жүйесінде сипаттайды. Олардың номенклатурасы:
а. Орауыштың конструкциясы, оның массасының, оның ішінде
бөлшектеу мөлшерінің формасы (ДДБ-дің көлемінің және орауыштың көлемі қатынасы)
таңдаудың рационалдігі.
б. Дәрілік құралды орауыштан шығарып алудың ыңғайлы болуы
және гигиеналығы.
в. Дәріні дозаланған түрде орауыштан шығару мүмкіндігі;
г. Дәріні қабылдау кезінде орауышпен қолдану ыңғайлылығы
және т.б тұтынушылық көрсеткіштер;
Эстетикалық көрсеткіштердің номенклатурасы орауыштың
техникалық эстетиканың талаптарына сай болуын белгілейді. Оларға:
а. Ақпараттық мәнерлілігі (белгілердің саны,
оригинальдігі, стильге сай болуы, композицияның толық болуы, түстерін дұрыс
таңдау және т.б) жатады.
б. Орауыштың товарлы түрі. Ол бөліктердің бір-біріне
біріктіру сапасымен, жазулар мен белгілердің беріктілігімен және сапасымен (графикалық
артықшылықтар, анық орындалуы, жазулардың, фирмалық белгілердің символдардың
және т.б өлшемдік сәйкестігі) басу сапасының, орауыштың аппаратын оқу және
түсіну мүмкіндіктерге сай болуымен анықталады.
Стандартизациялау көрсеткіші орауышты шығаруын
регламентттейтін НТҚ-тың түрімен анықталады.
Унификациялау көрсеткіші бірдей функциональды мақсатпен
қолданылатын орауыштар өлшемдерінің түрлері мен типтерін рациональды
қысқартылған санымен анықтайды. З
Патенттік құқықтық көрсеткіштер номенклатурасына
келесілер жатады:
а. Әр елде орауыштың техникалық мәнін (өнер табысын)
патенттік қорғауды, бір-бірінен ажырататын белгілер (товарный знак) патенттік
қорғауды қамтамасыз ететін патенттік қорғау көрсеткіші.
б. Патенттік тазалығының көрсеткіші. Оған орауыштың
техникалық мәнінің патенттік тазалығы, өнеркәсіптік үлгінің және тауарлық
белгілердің патенттік тазалығы жатады.
Экономикалық көрсеткіштер ерекше топ құрады. Олар
орауыштың зерттеп шығаруына, өндірісте жасауына және өзін қолдауына немесе
өнімді орауыштың жаңа түрінде пайдалануына жаратылған шығыстарды сипаттайды.
Олардың номенклатурасы келесі көрсеткіштер кіреді:
а. Тәжірибелік үлгілерді зерттеп шығаруға, жасауға және
тексеруге, сынауға жаратылған шығыстары.
б. Тара мен орауышты жасау өзіндік бағасы;
в. Тара-орауыш материалдардың шығыстары;
г. Өнімді орамдауға жааратылған шығыстары және т.б