«Желтоқсан оқиғаларына қатысқан 8500 – ге жуық адам ұсталып, жаза тартты. Толық емес мәліметтер бойынша, 1720 адам жарақат алды. Су шашқаннан, жер бауырлап жатқызғаннан, қала сыртына апарып тасталғаннан ауырған адамдар есепке алынбады. ІІМ жүйесінен 1200 адам жұмыстан қуылды. 12 жоғары оқу орнының ректорлары орнынан түсіріліп, 246 студент оқудан шығарылды, 99 адам сотталды, оның екеуі өлім жазасына кесілді» - деп баяндайды М.Шаханов.
1986 жылғы Алматыдағы «жаппай тәртіпсіздіктер» Қазақстан ғана үшін емес, сондай-ақ, КСРО көлемінде де ірі тарихи оқиғаға айналды. Олар кеңес тарихында жаңа тараудың бетін ашты. Бұл жаңа кезең түрлі жерлердегі жиілеп кеткен толқулармен сипатталды. Мысалы, 1989 жылы 26 қарашада «Известия» газетінде М.Шаханов өзінің тілшіге берген сұхбатында ұрыс алаңында 168 адамның өлімі барын, «Батыс бейітінде нөмірі де фамилиясы да жоқ 58 мола барын хабарлады. Соңғы 58 адам Ішкі істер министрлігінің араласуымен жерленген» - деп көрсетті.
Қазақта елін-жерін, халқын жан жүрегімен сүйген, ұлтының азаттығы мен теңдігі жолында шыбын жанын құрбан еткен асыл азаматтар аз емес. Сондай азаматтардың бірі – ұлтының басына сын сағат туғанда жас болса да бас бола білген, әділетсіздікке қарсы тұрып, азаматтық мінез танытқан «Халық қаһарманы» - Қайрат Рысқұлбеков.
Дәулет Сейсенұлы 2006 жылы ақпанның 12-де «Егемен Қазақстан» газетінде жарық көрген «Қайратқа құрмет» атты мақаласында былай дейді:
«Желтоқсан оқиғасынан соң 99 адамның сотталып, оның екеуі ату жазасына кесілгені, соның бірі қаршадай Қайрат болғандығы баршамызға мәлім. Осы мәселеде өркениетті елдер мен жекелеген қайраткерлердің пікірімен еріксіз санасқан сол кездегі КСРО Жоғарғы Кеңесі Президумының 1988 жылғы 28 сәуірдегі жарлығымен оған кешірім жасалып, өлім жазасы жиырма жыл кесімге ауыстырылған болатын. Бірақ өкінішке орай, Қайрат арада бір ай шамасында, нақтылап айтсақ 21 мамырда Семей түрмесінде, оның 21-ші камерасында қаскөйлікпен өлтірілді. Өлтірген кім? Әрине, қасындағы бұрын алты рет сотталған кәнігі қылмыскер Леонид Власенко болуы әбден мүмкін. Алайда ол да оңай ұйғарым. Олай дейтініміз сол, бұрынғы коммунистік империялық жүйенің біреудің қолымен от көсеуге бейім болғаны айтпаса да түсінікті. Ия, Қайраттың тағдырына байланысты күні бүгінге дейін анықталмай келе жатқан жұмбақ жағдайдың бірі осы. Қайрат тағдырының жұмбағы дегенде, осы орайда оның өмірін терең зерттеп, Қайсар рухты қазақ?» деген атпен кітап шығарған белгілі журналист Қайыммұнар Тәбейдің сол шығармасында келтірген мына бір дерек еріксіз еске оралады. Яғни, автордың айтуынша, Қ.Рысқұлбеков Колбиннің Ұлы жебесіне ілігіп, 21-ге қараған шағында қолыма кісен салынып, тұп-тура 21 күн сот алдында нақақтан күйіп-жанып, өртеніп, тас-түрменің 21-ші камерасында, 21 мамыр күні қапылыста қара ниет қарақшының құрбаны болған оның арада бес жыл өткен соң, 21 ақпанда ақталуы қалай, жоғарыда айтқандай кездейсоқтық па, әлде тағдырдың жазуы ма? Әрине, Қайратқа сол кездегі билік тарапынан жасалған қысастықтың ешқайсысын кездейсоқтық дей алмаймыз. Тіпті, басқасы басқа, оның мүддесінің қайда жерленгені көп уақытқа дейін белгісіз болып келсе, ол немқұрайлылық емес, ол нағыз қысастықтықтың тап өзі». Жоғарыдағы қос мақаланың үзіндісінен-ақ Қайраттың өмірде қандай азамат болғандығын анық байқаймыз. Ғұмыры қысқа болса да, Қайрат қазақ халқының санасында туған ұлтының азаттығы, тәуелсіздігі жолында қандай батыл қадамға болса да баруға қабілетті, ержүрек азамат ретінде сақталып қалды. Қ.Рысқұлбеков сынды батыр ұлдарымыздың есімдері туған еліміз аман тұрғанда Тәуелсіздігімізбен бірге жасай бермек.
«Күнәден таза басым бар,
Жиырма бесте жасым бар,
Қасқалдақтай қаным бар,
Бозторғайдай жаным бар,
Алам десең алыңдар,
Қайрат деген атым бар,
Қазақ деген затым бар,
Еркек тоқты құрбандық,
Атам десең атыңдар!» - деп сот ұкімімен қасқайып қарсы алған ер тұлғалы Қ.Рысқұлбеков қылышынан қан тамған қызыл империяның сан қилы қиянкескі әрекетін осы бір ауыз өлеңінің рухымен таптап тастаған тәрізді көрінеді де тұрады..