Жоспар:
1. Өрт сөндіру тәсілдернің жіктелуі. Өрт сөндіру құралдарын таңдау принциптері.
2. Судың, сұйықтықтардың, қатты заттардың өрт сөндіруші қасиеттері. Өрт сөндіргіш сұйық заттар.
3. Өрт сөндірудің алғашқы құралдары.
4. Өндірісітік апаттарды жою кезінде ИТЖ және жұмысшылардың міндеттері. Өрт сигнализациясы және байланыс.
Өрттерді тез жою үшін дұрыс құралдар мен тәсілдерді таңдаған дұрыс. Ол үшін жану процесіне әсер ететін жағдайларды ескерген жөн.
Олардың ең маңыздысы:
1. жанғыш жүйелерінің сипаты мен жану процесінің түрі;
2. жанудың өтуі;
3. метеорологиялық жағдай;
Өртті сөндіргенде тотықпен немесе жанғыштармен қызу реакцияға түсетін заттарды пайдалануға болмайды. Мысалы, суды пайдалануға болмайды, егер сонымен әсерленгенде жанғыш заттар пайда болса немесе жылу шығарса (сілтілі және жер сітіліметалдар, көптеген металорганикалық қоспалар, метал гидридтері), сондай-ақ, өрт сөндіру үшін азотты да пайдалануға болмайды. Себебі онымен реакцияға түскен заттардан нитридтер пайда болады. Өртті сөндіру шараларының тиімділігі жанғыш сұйықтардың тұтану температурасына тәуелді болады. Тұтану температурасы төмендесе судың және көбіктің шығыны өртті сөндіргенде жоғарылайды.
Өрт сөндіру кезінде өрт көзіне ауаның болғаны, желдің күші мен ағымы және басқа метеорологиялық жағдайлар әсер етеді. Жел жанғыш булар мен ауаның алмасуын өрістетеді, сонымен жанудың жылдамдығын жоғарылатады да, жану ошақтарына өрт сөндіргіш заттардың берілуін қиындатады.
Өрт сөндіру қоспалары мен құралдарын - өрт сөндіру заттары деп атайды, ал қолмен тасымалдайтын және таситын өрт сөндіргіш құралдарды өрт сөндіргіш құралдар деп атайды. өрт сөндіру жүйелері – стационарлы, жартылай стационарлы және т.б. болып бөлінеді.
Өрт дабылын соққыштар - от жалыны шыққанын хабарлауға арналған техникалық құралдар жиынтығы. Бұл құралдар күзет, өрт дабылын соққыш жүйесінің құрамына кіреді. Өрт дабылын соққыштар өрт хабарлағыштар мен қабылдау құрылғыларын және бұл екеуін өзара жалғастыратын байланыс желісін іске қосады. өрт хабарлағыштар күзет пунктіне электрлік дабыл беретін құрылғылар түрінде жасалады. Өрт дабылын соққыштар қабылдауыш құрылғылары өрт дабылын қабылдайды. Қабылдау –бақылау құралдары өрт жайлы дабыл қабылдаған мезетте сыртқы дабыл қағылуымен бірге күзет бекетіне де хабарланады.
Өрттерді сипаттау және оларға қарсы өрт сөндіретін құралдар.
Өрт класы Жанғыш ортаның және жану объектісінің сипаттамасы. Ұсынылатын өрт сөндіру құралдар мен құралдар
А қатты жанғыш материалдар (ағаш, көмір, қағаз, резина, текстильді заттар және т.б.) Өрт сөндіретін құралдардың барлық түрі (алдымен су)
Б Жанғыш сұйықтар және қыздырғанда еритін заттар (мазут, бензин, майлар, спирт, спреатин, каучук және кейбір синтетикалық заттар және т.б.) Тозаңдатылған шашыратқан су, көбіктің барлық түрі, ұнтақтар.
С Жанғыш заттар (сутек, ацетилен,көмірсутектер және т.б.) Газды құралдар: N2, CO2, дертсіз сұйытқылар, ұнтақтар, су
Д Металдар және олардың қорытпалары (калий, натрий, алюминий, магний және т.б.) Ұнтақтар
Е Кернеудегі электрожабдықтар CO2, ұнтақтар, көмірсутек галоидтері
Көбікті өртсөндіргіштер жанатын сүйықтарды, эртүрлі материалдарды, қүрастырылған элементтерді жэне қүрылымдарды, қысым астындағы электр қондырғыларынан басқаларды өшіруге арналған.
Өрт сөндірудің газдық қүралын қолдану нәтижелі болады, олардың іс-эрекеті ғимаратты тез арада өрт сөндіруші газ затымен толтырып ауадағы тотықтың қатты төмендеуіне әкеп соғады. Өрттермен күрес кезінде өрт шыққаны туралы шұғыл хабарлау өте маңызды. Өрттін шыққандығын хабарлау үшін автоматтандырылған дабыл жүйесін қолдануға кеңес беріледі. Бүл жариялағыштардың жүзеге асу факторы болып түтін, жылу, жарық немесе осы және басқа факторлардың барлығын қосып алғанда.
Өрт сөндіру техникасы - өрттен адамдарды құтқаруға материалдық және табиғи байлықтарды қорғап қалуға арналған техникалық құралдар. Өрт сөндіргіш техникаларын өрт сөндіру машиналары (өрт сөндіру автомобилі, өрт сөндіру поезды, өрт сөндіру кемесі, самолеті мен вертолеті) құрайды. өртенген жерлерде от сөндіргіш заттар шашуға арналған өрт сөндіретін орнықты қондырғылар, өрт сөндіргіштер, өрт гидранттары т.б. өрт сөндіру құрал-жабдықтары, өрт сөндіру техникасы қатарына жатады. Ө.с.т.-н жасау ісі өте ерте кезден-ақ қолға алынған.