Тақырыбы: «Жырлайды жүрек»
Мақсаты:
А)Оқушыларды қазақтың ақиық ақыны Мұқағали Мақатаевтың өмірімен таныстыру, шығармаларының мазмұнын ашу, өлеңдерін мәнерлеп жатқа айту, әнін нақышына келтіре орындауға дағдыландыру.
Ә) Поэзиялық шығармаларда музыкалық үн ырғақты сақтау, оқушылардың сөйлеу мәдениетін дамыту, эстетикалық талғамы бар мәдениетті, сауатты оқушыны қалыптастыру.
Б) Отанын, туған жерін сүюге тәрбиелеу, ақын жырларынан үлгі алу, ұлтын сүюде, патриоттық сезімін қалыптастыру, қасиетті ұғымдарды қадір тұтуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі:
Ақынның суреті, кітап көрмесі, нақыл сөздер, бүктеме, плакаттар, сөзжұмбақ, слайдтар.
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
1 слайд. Әнұран орындалады
1 бөлім
«Кең дүние есігіңді аш мен келемін»
Мұғалім:
Құрметті ұстаздар! Құрметті оқушылар!
Бүгін сіздерге 4 «Б» сынып оқушыларының күшімен еліміздің біртуар ұлдарының бірі, қазақ поэзиясында жарық жұлдыздай сәуле шашып, айрықша із қалдырған, күллі қазақ халқының ұлттық мақтанышы ақиық ақын Мұқағали Мақатаев туралы «Жырлайды жүрек» атты тәрбие сағатын өткелі тұрмыз.
2 слайд.(Мұқағали суреті )
Оқушы:
Қазақтың қара өлеңін кие тұтқан, жүрегінің түбінен қайнап шыққан асыл жырларымен қалың жыртшылықтың махаббатына бөленген Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы бүгінгі тәрбие сағатында сыр шертейік.
Оқушы:
Мен туған жер-Қарасаз баурайдағы.
Жалғанда жер біткеннің балқаймағы.
Есім кетіп жүргенде ес білдірген,
Жаралған жұлдызым ғой маңдайдағы.
Іркес-тіркес ағады қара сулар,
Қарасаң, сулар да да таласу бар.
Бұл суларға менің көп алғысым бар
Кисем-киім, ішсем-ас, көлік болған
Мендей ұлдың осы жер мыңын тауып,
Әлі күнге мыңына жерік болған-деп ақын өзі жырлағандай 1931 жылдың 9-ақпанында Алматы облысы, Нарынқол ауданы, қасиетті Қарасаз ауылында дүниеге келген екен.
Оқушы:-Әкесінің аты-Сүлеймен, анасының аты-Нағиман, атасы-Мақатай, әжесі-Тиын, жұбайы-Лашын.
3 слайд.(Сызба арқылы көрсетіледі)
Көрініс: «Әке аманаты»
Оқушы-Автор:
1942 жылы, ақпан айында, 29 жасында әкесі Сүлеймен майданға аттанады. Мұқағали әкесіне ілесіп, Қызылбұлақ деген жерге дейін шешесі екеуі бірге барады. Сонда баласының егіліп жылағанын көрген Сүлеймен: (ол кісі Ақбілек деп атаған екен)
Оқушы-Сүлеймен:
Ақбілек, баланы жылатпа. Бар қиындықтың бәрі өзіңе түсері рас. Оған мойыма. Екеумізді дүйім жұртқа танытатын осы бала болар. Қолынан қақпа, апамның бауырынан тартпа.
Тыңда балам, тыңда күнім
Болуға жарап қолғанат.
Кәрі анаң, сәби інін,
Барлығы саған аманат.
Мен де сендей 10 жасымда,
Атадан жетім қалғанмын.
Аса ақылды болмасам да,
«Аманатын» алғанмын.
Талпынып өмір шыңына,
Жетіп те мүмкін қаларсың.
Сен жас буын, жаңа тал,
Гүлің де өсіп шашылар,
Сарылып оқып, білім ал,
Сөнгенше сәулең асырар.
-Автор:
Он бір жасар Мұқағали әкесі соғысқа кеткеннен кейін үйге келіп, жер бауырлап жатып алады.
Сұм соғыс ешкімді де аямады
Соғыстан әке оралмады.
Оқушы:-Мұқағали өлеңді 10-11 жасында-ақ жаза бастаған. Алғашқы өлеңдерін майданға кеткен әкесі Сүлейменге арнаған, қазақтың қара өлеңі тәріздес болған.
Мінеки көп ай болды хабары жоқ,
Әкем келіп көңілімді аулар ма екен.
Әкеміз бір әкеден жалғыз ед,і
Судағы жаңа біткен жалбыз еді.
Мінеки көп ай болды хабары жоқ,
Біз дағы бір көруге зармыз енді.
Бұл өлең асқар таудай қорғаны болған әкеге деген жас жүректің өшпес,ыстық сағынышы болатын.Дарабоз ақын жыр табалдырығын осылай аттаған еді.